Cách vượt qua áp lực đồng trang lứa

Để có thể vượt qua được áp lực đồng trang lứa, chúng ta cần phải hiểu rõ nó. Bất cứ vấn đề nào cũng thường có cả hai mặt tích cực và tiêu cực. Điều này nằm ở cách bản thân chúng ta nhìn nhận và giải quyết nó như thế nào. Áp lực đồng trang lứa có thể chính là “cú hích” tạo thành động lực đưa bạn lên cao hơn. Nhưng đồng thời nó cũng có thể đẩy bạn xuống “vực sâu” của sự tuyệt vọng.

Xem thêm: Áp lực đồng trang lứa là gì?

Mặt tích cực của áp lực đồng trang lứa

• Động lực phát triển

“No pressure, no diamonds” – “Không có áp lực, không có kim cương”. Điều này có nghĩa là áp lực sẽ thôi thúc con người phát triển khả năng của mình. Khi có áp lực con người sẽ bộc lộ hết tài năng tiềm ẩn mà lúc bình thường họ không thể hiện ra. Nhìn những người bạn bè mình thành công, mình sẽ càng nỗ lực hơn để được như họ. Áp lực chính là động lực thúc đẩy bạn tiến lên mỗi ngày.

• Học hỏi những tấm gương tốt

Hay trong dân gian có câu “Gần mực thì đen gần đèn thì rạng”. Ý của câu nói này ám chỉ việc tiếp xúc, nhìn nhận những tấm gương tốt trước mắt sẽ đem đến cho bạn những điều tốt đẹp, tích cực hơn. Khi nhìn thấy bạn bè làm nhiều điều tốt đẹp tự nhiên bản thân ta cũng muốn làm điều tương tự. Các bạn bè đồng trang sẽ thúc đẩy nhau làm nhiều điều có ích và mới mẻ hơn. Kể cả khi có vấp ngã thì chính những áp lực xung quanh lại khiến chúng ta không có thời gian để than vãn mà sẽ nhanh chóng đứng dậy để bước tiếp.

Mặt tiêu cực của áp lực đồng trang lứa

Áp lực đồng trang lứa nếu không biết xử lý đúng cách sẽ rất dễ dàng biến thành những điều tiêu cực. Nó sẽ trở thành vật cản khiến bạn khó thành công hơn. Hay thậm chí còn ảnh hưởng đến tinh thần, cuộc sống, các mối quan hệ của bản thân. Một điều đáng buồn là hầu hết mọi người thường dễ bị ảnh hưởng bởi những tác động tiêu cực hơn là những tác động tích cực.

• Không có ước mơ của riêng mình

Áp lực sẽ giúp con người liên tục học hỏi và phát triển, nỗ lực kiếm tiền và thành công. Điều đó không hề sai. Tuy nhiên, áp lực đó vô hình sẽ khiến con người chạy theo ước mơ của người khác chứ không phải của mình. Họ nhìn những người thành công xung quanh, họ nhìn những gì người đó đạt được. Và họ cố gắng nỗ lực để bản thân mình cũng giống những người thành công đó. Vậy đó đâu phải nỗ lực cho ước mơ của mình? Mà chỉ là đạt được những thành quả giống với người khác.

Vô hình chung những thành quả đó sẽ không đem lại hạnh phúc cho bản thân mình. Có thể chúng ta nỗ lực rất nhiều, đạt được rất nhiều, nhưng lại luôn có cảm giác trống rỗng. Đến một lúc, ta sẽ tự hỏi bản thân “Mình đang cố gắng vì điều gì?”, “Mình đã thành công rồi, sao mình không hạnh phúc?”. Bởi lẽ do chúng ta đã không sống với ước mơ của chính mình.

• Dễ thất bại hơn

Do ý muốn thành công nhanh chóng hơn, làm mọi việc vội vàng mà không chịu nhìn nhận vấn đề một cách thấu đáo, rõ ràng nên thường khó thành công. Những người thường xuyên chịu nhiều áp lực sẽ bắt ép bản thân làm việc quá sức. Hoặc là gượng ép mình trong khuôn khổ của công việc để nhanh chóng thành công hơn. Điều này không khiến bạn tốt lên mà nó còn phản tác dụng. Áp lực sẽ khiến bạn ngày một sa sút về tinh thần, làm việc không hiệu quả và nhanh chóng thất bại.

• Tách biệt với xã hội

Họ có thể xa rời các mối quan hệ do chịu nhiều áp lực. Họ luôn lo lắng rằng mọi người sẽ hỏi về thứ hạng, công việc hay tiền đồ của mình. Ngoài ra những người này còn có xu hướng nóng nảy, dễ gây ra tranh cãi hơn, đặc biệt với những người thân trong gia đình. Chẳng hạn một người chồng chịu áp lực về việc kiếm tiền nuôi gia đình; khi nhìn thấy bạn bè đều đã mua nhà, mua xe thì sẽ cảm thấy khó chịu trong lòng. Vì cảm thấy thua kém bạn bè, nên họ sẽ thường xuyên cáu gắt khó chịu với vợ con, dễ tan vỡ hôn nhân.

Dần dần, họ sẽ tự tách mình ra khỏi gia đình hay tập thể. Họ trở nên khép kín bởi những tiêu cực trong lòng và áp lực từ xã hội dựng nên. Đây cũng là nguyên nhân dễ mắc các vấn đề tâm lý như trầm cảm, rối loạn lo âu.

• Suy giảm chất lượng cuộc sống

Sống trong áp lực quá lâu dễ làm căng thẳng, mệt mỏi, tinh thần tiêu cực, sa sút, thường xuyên thiếu ngủ. Chất lượng cuộc sống của họ cũng bị suy giảm do thường xuyên làm việc quá sức, thiếu ngủ, tinh thần sa sút, ăn uống không ngon miệng.

Vậy làm sao để vượt qua áp lực đồng trang lứa?

Thực tế không ai là không có giai đoạn bị áp lực với bạn bè. Con người ta càng lớn lên thì áp lực vô hình này lại càng lớn theo. Việc nhìn nhận và giải quyết vấn đề theo một cách khác sẽ giúp bạn thấy nhiều giá trị tốt đẹp hơn trong cuộc sống. Vậy có cách gì để giải quyết vấn đề này?

• Có mục tiêu riêng

Rất khó để áp lực trở thành động lực sạch thúc đẩy chúng ta phát triển. Thay vì chạy theo và bắt chước người khác, bạn nên có mục tiêu của riêng mình. Mục đích cuộc đời của bạn là gì? Khi bạn biết được mình muốn gì, bạn sẽ chỉ tập trung vào việc hoàn thành ước mơ và hoài bão của mình. Mỗi người đều có mục tiêu riêng trong cuộc đời của họ. Bạn cũng nên như thế. Mục tiêu ấy là động lực tốt nhất để bạn phát triển.

Luôn có những điều bạn có thể làm tốt hơn bất kỳ ai trên thế giới này. Và luôn có những cách đặc biệt để bạn bộc lộ tài năng ấy tốt hơn tất thảy mọi người. Vậy nên không việc gì phải chạy đua cùng với người khác để rồi mang áp lực vào người. Cách tốt nhất để vượt qua áp lực đồng trang lứa chính là thiết lập mục đích của cuộc đời bạn.

Cho dù bạn đang ngồi trên ghế nhà trường, hay đang đi làm việc công sở/kinh doanh riêng, bạn cũng nên có mục tiêu riêng cho chính mình. Bởi khi có mục đích sống, bạn sẽ học tập và làm việc một cách thoải mái. Không có bất kỳ áp lực nào đè lên bạn cả. Bạn chỉ có động lực để phát triển. Không cần ai thúc đẩy, bạn luôn tự biết mình cần học những gì, luyện tập những gì và cần làm những gì. Một cách tự nhiên, bạn trở thành người ưu tú và xuất sắc. Bạn gặt hái được thành công mà mình đáng có một cách vui vẻ, không đi kèm bất kỳ vấn đề tâm lý nào.

• Ngừng so sánh

Mỗi người là một cá thể độc lập và bạn không cần phải giống ai. Tất nhiên điều này không có nghĩa là bạn phải trở nên “cá biệt”. Nhưng bạn hoàn toàn có thể làm mình nổi bật và được công nhận thông qua chính những thế mạnh của bản thân. Bạn không cần so sánh bản thân hay lấy người khác làm thước đo của tiêu chuẩn nào đó. Mỗi người đều có những thế mạnh riêng, điểm yếu riêng. Việc so sánh chỉ làm bạn thêm hoài nghi về năng lực hoặc không tự tin về bản thân.

Hầu hết những so sánh đều rất khập khiễng, vì bản thân người hay đi so sánh không có sự hiểu biết rõ về bản thân. Họ thiếu trải nghiệm nên không biết điểm mạnh và điểm yếu của mình. Họ chỉ so sánh trong vô thức. Họ lấy điểm yếu của mình để so sánh với điểm mạnh của người khác. Và từ đó họ cảm thấy mình yếu kém.

Để vượt qua được áp lực đồng trang lứa, bạn cần ngừng những so sánh vô nghĩa lại. Thay vào đó, bạn nên tập trung trải nghiệm và thử sức mình ở nhiều lĩnh vực khác nhau để khám phá bản thân mình. Những tài năng sẽ được bộc lộ, những thiếu sót cũng sẽ được thể hiện rõ. Từ đó bạn có thể lên kế hoạch để phát huy tài năng của mình và bắt đầu gặt hái thành công của riêng mình.

Riêng đối với các bậc phụ huynh thì cần tuyệt đối không so sánh con mình với các bạn đồng trang lứa. Điều này rất dễ khiến cho trẻ bị tổn thương và phải hứng chịu rất nhiều áp lực không đáng có.

• Ghi nhận nỗ lực của bản thân

Có thể bạn chưa đạt được những thành tựu như bạn mong muốn. Nhưng hãy nhìn lại cả chặng đường bạn đã đi, chẳng phải bạn cũng đã gặt hái được những thành công nhất định hay sao. Đừng đánh giá thấp những gì mình đã đạt được. Bất kỳ thành công nào cũng đều đáng trân quý. Những sự thay đổi tích cực hơn trong tư duy, sự tăng điểm nhẹ, hay là lương/thu nhập tăng nhẹ đều là thành công của bạn.

Vì vậy hãy ghi nhận nỗ lực của chính mình. Chỉ cần mỗi ngày bạn tốt hơn một chút, đó cũng được xem là đáng tự hào. Đọc thêm một trang sách, tập thể dục thêm năm cái hay thậm chí dậy sớm 5p đều là những cố gắng của chính bạn. Doanh thu/thu nhập/ lương của bạn giữ nguyên hay tăng lên chỉ 5-10% trong năm nay cũng là một kết quả tốt. Nếu bạn phải đóng cửa công việc kinh doanh thì cũng hãy ghi nhận thành công ấy, vì bạn đã rất nỗ lực trong suốt thời gian qua. Dù bạn có điểm số kém sau nhiều đêm cố gắng học bài, cũng hãy ghi nhận nỗ lực học tập của mình.

Hãy tuyên dương bản thân từ những điều nhỏ bé ấy. Lâu lâu hãy thưởng cho bản thân vì đã cố gắng nhiều hơn mỗi ngày. Điều đó sẽ giúp bạn có thêm niềm tin vào chính mình. Chỉ có niềm tin vào bản thân mới có thể đưa bạn đến nới bạn muốn và trải nghiệm cuộc sống này một cách trọn vẹn. Bạn sẽ không còn thiếu tự tin hay mặc cảm về năng lực của mình.

• Xây dựng mối quan hệ tích cực

Khi phải đối mặt với áp lực đồng trang lứa, bạn nên lựa chọn chơi với những người bạn không gây áp lực cho mình trong học tập hay công việc. Còn những người luôn tìm cách hạ bê, chê bai khả năng của bạn đều là những người bạn xấu. Họ không chia sẻ, cảm thông cho khó khăn của bạn mà còn quay ra chỉ trích khi thấy bạn vấp ngã. Họ luôn không công nhận thành quả bạn đạt được. Đó đều là những mối quan hệ toxic cần được loại bỏ ngay. 

Hãy làm bạn với người có quyết tâm, cùng chí hướng, suy nghĩ tích cực. Trở thành bạn bè với những người bạn tốt có thể đồng hành với mình trong mọi khó khăn. Hãy làm bạn với những người biết chia sẻ. Họ có thể là những người thành công và sẵn sàng giúp đỡ bạn về mặt tinh thần để bạn có niềm tin hướng về phía trước. Điều đó sẽ mang đến rất nhiều lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe tinh thần chính bạn.

• Lấy bạn bè làm tấm gương

Một cách tối ưu khác để vượt qua áp lực đồng trang lứa là đừng xem bạn bè đồng trang lứa là đối thủ cạnh tranh. Hãy xem bạn bè xung quanh ta là tấm gương sáng cho ta noi theo. Bạn bè có thể là động lực tuyệt vời mỗi khi chúng ta nhìn vào những thành công của họ. Sự ngưỡng mộ, coi trọng nỗ lực của họ sẽ giúp ta học hỏi thêm nhiều điều cho bản thân. Nhìn vào đó ta sẽ có thêm sức mạnh để thực hiện ước mơ của mình. Đừng lấy bạn bè ra làm mục tiêu để cạnh tranh, phấn đấu.

Những người trẻ tuổi thành công là minh chứng cho việc tuổi tác không quyết định được bạn là ai. Điều đó khẳng định người trẻ có thể thành công nếu biết phấn đấu. Và nếu bạn bè thành công được thì bạn cũng có thể. Cách suy nghĩ này giúp bạn có thêm niềm tin vào bản thân: “Mình cũng sẽ thành công”.

• Không áp đặt bản thân thành công

Có ước mơ, có hoài bão cuộc đời và nỗ lực đạt được là điều hoàn toàn đáng khích lệ. Tuy nhiên, không phải lúc nào chúng ta cũng sẽ thành công trong mục tiêu đó. Hãy học cách sẵn sàng đón nhận mọi kết quả. Cho dù có vấp ngã cũng không nản lòng. Dù kết quả có ra sao, thì hãy vẫn tự hào về bản thân vì đã cố gắng hết sức mình. Không có gì phải hối tiếc. Bạn nên nhớ rằng, hôm nay bạn thất bại chưa chắc ngày mai bạn cũng vậy. Thành bại không thể nói trong một lời. Vì vậy kết quả ngày hôm nay không định nghĩa được con người bạn. Hãy cho bản thân cơ hội được bước tiếp. Không nên áp đặt, ép buộc bản thân phải thành công.

Trong một giai đoạn nào đó, không thể tránh khỏi việc bạn bị áp lực đồng trang lứa. Nhưng hãy nhớ rằng cuộc sống vốn muôn màu muôn vẻ, mỗi người có một lý tưởng riêng cho mình. Cần phải biết mình muốn gì và nỗ lực để đạt được. Không cần phải chạy đua cùng người khác. Cuộc sống là cần tiến về phía trước nhưng cũng cần biết ghi nhận tất cả nỗ lực của bản thân. Việc học cách đón mọi kết quả và tận hưởng những giá trị tích cực trong cuộc sống sẽ giúp bạn cảm thấy hạnh phúc hơn rất nhiều.