Thấu hiểu bản thân bằng cách nào?

Người ta vẫn luôn nói “Hiểu mình rồi hiểu người”, “Mình còn không hiểu nổi bản thân mình thì ai có thể hiểu nổi mình”. Nhưng làm sao để có thể thấu hiểu được bản thân thì rất ít ai nói đến. Thấu hiểu bản thân không phải chuyện một sớm một chiều. Tâm tình con người luôn thay đổi, nhận thức cũng thay đổi theo thời gian. Vì thế mà thấu hiểu bản thân là chuyện của một đời người. Ở mỗi thời điểm khác nhau, bạn sẽ có những thấu hiểu khác nhau, mới lạ về chính mình.

Vậy thì bạn có thể tập thấu hiểu bản thân bằng cách nào?

Trò chuyện với chính mình để thấu hiểu bản thân

Con người vẫn luôn giao tiếp với chính mình. Những lời nói ra hằng ngày về bản thân chính là sự giao tiếp với chính mình. Những suy nghĩ trong đầu cũng là sự giao tiếp với bản thân. Tuy nhiên những sự giao tiếp này thường khá ngẫu nhiên, tùy hứng và đặc biệt là không mang lại tác dụng nào cho việc thấu hiểu bản thân.

Con người nên học cách trò chuyện với chính mình. Vừa hỏi vừa trả lời. Vừa đối vừa đáp với chính mình. Những câu hỏi luôn gợi mở những câu trả lời mà bạn ít khi để ý đến. Hãy quan tâm tới bản thân mình nhiều hơn. Quan tâm đến cảm nghĩ của mình, cảm xúc của mình, sức khỏe của mình. Những cuộc trò chuyện mà bạn nên nói với bản thân hằng ngày:

• Hỏi thăm bản thân xem đang nghĩ gì, cảm thấy gì, muốn gì, cần gì…
• Nói với bản thân những lời động viên, an ủi, khích lệ, cảm thông…
• Nói lời xin lỗi và cảm ơn với chính mình
• Nói ra những suy nghĩ, quan điểm của mình cho chính mình nghe
• Khen chân thành, và góp ý thẳng thắn với bản thân
• Từ tốn tranh luận, hoặc giảng giải cho bản thân nghe

Lắng nghe chính mình để thấu hiểu bản thân

Ai cũng muốn nói ra, nhưng rất ít ai muốn lắng nghe. Kể cả trong giao tiếp với bản thân, con người cũng chỉ có xu hướng nói ra và suy nghĩ, nhưng lại hiếm khi nào lắng nghe một cách chú tâm. Bạn nên bắt đầu tập lắng nghe chính mình. Khi hỏi “việc này xảy ra mình cảm thấy như thế nào?”, và trả lời “ồ, tôi thấy buồn”. Đừng chỉ dừng lại ở đó, đừng chỉ nói ra rồi lại thôi, hãy lắng nghe câu trả lời ấy thật chú tâm. Hãy chậm lại một chút, chú tâm lắng nghe lời nói và cảm xúc của mình. Đừng vội nói tới chuyện khác, đừng vội suy nghĩ đến chuyện khác, hãy tập trung cảm nhận cảm xúc của bản thân.

Không ai có thể hiểu được bất kỳ điều gì nếu chỉ liên tục nói và nghĩ. Bạn chỉ có thể hiểu được bản thân mình khi tập trung lắng nghe và cảm nhận. Hãy yên lặng và lắng nghe những lời thì thầm của tâm trí, tiếng vọng của tâm hồn, cảm xúc và suy nghĩ bên trong mình và cảm nhận chúng. Bạn sẽ nghe được nhiều thứ mà bạn không ngờ đến, chưa từng biết đến. Hãy dành tâm thế thấu hiểu để lắng nghe. Hãy yên tĩnh và lắng nghe. Trong không gian không có sự ồn ào bên ngoài, và cũng không có sự ồn ào bên trong, bạn sẽ nghe thấy tất cả về chính mình.

Xem thêm: Lắng nghe suy nghĩ của bản thân có thể thay đổi cuộc sống của bạn như thế nào?

Quan sát chính mình để thấu hiểu bản thân

Quan sát chính mình có nghĩa là bạn phải luôn ý thức về bản thân mình. Bạn ý thức từng cảm xúc, suy nghĩ và hành động của mình.

Khi có một cảm xúc trào dâng trong bạn, bạn biết có một cảm xúc đang trào dâng trong mình. Bạn biết mình đang buồn, tức, cảm động, lưu luyến, nuối tiếc, vui vẻ, hạnh phúc, hứng khởi, tràn đầy niềm tin…

Khi một suy nghĩ xuất hiện bạn ý thức rằng “có một suy nghĩ về việc A đang xuất hiện”, “có một suy nghĩ tốt đang ở đây”, “có một suy nghĩ xấu vừa xuất hiện”. Bạn ý thức từng suy nghĩ diễn ra trong tâm trí mình. Bạn quan sát chúng, mặt đối mặt, chẳng hề né tránh.

Bạn biết mình đang làm gì, ngồi hay đứng, khóc hay cười, giả vờ hay chân thật. Mọi hành động của bạn đều được bạn ý thức rõ ràng. Bạn biết mình đang nhai gì trong miệng, đang nói ra những gì, đang nắm tay ai, đang nằm có thoải mái hay không.

• Tìm hiểu về cảm xúc của chính mình

Khi đã ý thức rõ ràng về cảm xúc của mình, bạn có thể bắt đầu hành trình tìm hiểu xem những cảm xúc ấy xuất phát từ đâu. Những câu hỏi thường thấy để tìm hiểu cảm xúc là “Vì sao?” “Để làm gì?”

• Vì sao lại có cảm xúc này?
• Vì sao không phải là kiểu cảm xúc khác?
• Cảm xúc này đã từng xuất hiện trước kia chưa? Trong những trường hợp nào?
• Lần đầu tiên nó xuất hiện là khi nào? Điều gì đã xảy ra khiến cho cảm xúc này xuất hiện lần đầu tiên?
• Tất cả những lần cảm xúc này xuất hiện đều từ những dạng hoàn cảnh tương tự nhau đúng không?
• Vậy mô thức hoạt động của cảm xúc này là gì? Công thức để cảm xúc này xuất hiện là gì?

Thông qua những câu hỏi như vậy bạn có thể hiểu được cảm xúc của bản thân mình. Cùng một tên gọi cảm xúc, nhưng mỗi người sẽ có một công thức khác nhau cho cảm xúc ấy xuất hiện. Mỗi người có một hoàn cảnh bộc lộ cảm xúc khác nhau. Những điều này đều giúp bạn hiểu thêm về chính mình. Hiểu được những gì đang diễn ra sâu bên trong mình, thứ mà ngày thường bạn chẳng thể nào nhìn thấy.

Xem thêm: Cảm xúc – Hiểu cảm xúc để tự chữa lành

• Tìm hiểu về suy nghĩ của chính mình

Khi đã ý thức được về những suy nghĩ đang xuất hiện trong tâm trí mình, bạn có thể tìm hiểu xem vì sao chúng lại diễn ra trong tâm trí bạn. Có thể bạn đã biết rằng có những người mang suy nghĩ này, nhưng cũng có những người không bao giờ có ý nghĩ này. Rõ ràng là có sự khác nhau. Vậy thì tại sao bản thân lại có những suy nghĩ đang hiện diện này. Bạn bắt đầu truy vấn và tìm ra lý do.

Thường thì các suy nghĩ luôn gắn liền với một loại cảm xúc nào đó. Mỗi một cảm xúc có thể tạo ra hàng trăm nghìn suy nghĩ. Vì thế cho nên không thể nào đi giải quyết từng suy nghĩ của mình được. Chỉ cần thấu hiểu được một hoặc một vài suy nghĩ đến tận gốc gác, tức là đến tận cảm xúc tạo ra suy nghĩ ấy, bạn đã có thể thấu hiểu hàng trăm nghìn suy nghĩ kia.

Chỉ khi thấu hiểu được suy nghĩ của mình, bạn mới không bị suy nghĩ dẫn dắt đi khắp nơi. Một số người để cho suy nghĩ dẫn dắt hoàn toàn, rồi nói rằng mình là người overthinking. Đó cũng là một sự lựa chọn. Là một người khôn ngoan, bạn nên chọn việc ý thức và thấu hiểu được những suy nghĩ của mình. Từ đó có thể thấu hiểu được bản thân mình.

Tĩnh lặng để thấu hiểu bản thân

Trong tĩnh lặng, con người có thể thấy được tất cả. Tâm trí biết mọi điều, nhưng những sự ồn ào xung quanh làm bạn không thể nghe được tâm trí của mình. Hãy để bản thân được tĩnh lặng, và tận hưởng sự tĩnh lặng ấy, không đi kèm theo bất kỳ mong cầu gì, kể cả mong cầu thấu hiểu bản thân. Cứ tự nhiên thả trôi bản thân trong sự tĩnh lặng và cảm nhận.

Sẽ chẳng ai có thể nghe thấy tâm trí mình nếu suy nghĩ quá ồn ào. Cũng không ai có thể cảm nhận được tâm trí nếu đôi mắt cứ liên tục nhìn đống hỗn độn của thế giới, hay cái miệng cứ liên tục nói.

Trong sự tĩnh lặng, bạn không chỉ thấu hiểu mình, mà còn có thể thấu hiểu tất cả mọi thứ về cuộc đời này. Tuy nhiên đừng mong cầu sự thấu hiểu, khi có mong cầu là đã có sự ồn ào. Hãy cứ để tâm trí được lặng yên, được thả trôi. Không cố gắng ngăn cản tâm trí, ép buộc nó phải theo một hướng nào cả. Hãy cứ để tâm trí tự nhiên và tĩnh lặng.

Cái miệng ngừng nói, đôi mắt ngừng quan sát, ngừng chạy theo những suy nghĩ. Hít thở và thả lỏng. Chậm lại từng chút một, không có gì phải vội cả. Để cho bản thân chậm lại, tạm ngưng mọi thứ trong giây lát, và rơi vào tĩnh lặng trong phút chốc.

Quan sát và ý thức về cuộc sống để có thể thấu hiểu bản thân

Vạn vật trong tự nhiên đều có những điểm chung và cả những điểm khác biệt. Quan sát tự nhiên, con người, động vật và cây cối, bạn sẽ nhận ra được những điểm giống nhau giữa mình với tất cả, đồng thời cũng nhìn ra được sự khác nhau giữa mình với tất cả.

Bạn giống với tất cả nhưng đồng thời cũng khác với tất cả. Nhận ra mình là một phần của tự nhiên, và thấu hiểu bản chất của tự nhiên, của nhân sinh. Và tôn trọng sự khác biệt của từng cá thể, sự khác biệt của bản thân mình. Rất ít ai có thể thấu hiểu tường tận điều này. Tuy nhiên, không cần ép bản thân phải trở thành guru để thông hiểu hết những điều này. Mỗi ngày một chút bạn thấu hiểu bản thân mình rõ ràng hơn. Mỗi ngày một chút bạn khám phá ra thêm một điều mới mẻ về chính mình.

Đừng chỉ lướt qua cuộc đời này một cách vô vị. Hãy quan sát và ý thức về cuộc sống này nếu bạn muốn thấu hiểu bản thân mình hơn. Hãy nhìn những chiếc lá rơi, ngắm nhìn áng mây trôi, thả mình vào dòng nước mát, quan sát những trận bão và áng mây đen… Quan sát, ý thức, và cảm nhận. Rồi một cách tự nhiên bạn sẽ thông hiểu mọi thứ về mình.

Kết

Khi bạn bắt đầu khám phá chính mình, bạn bắt đầu đi trên con đường hiểu mình. Sự thấu hiểu bản thân sẽ giúp bạn giải thoát khỏi những bế tắc cảm xúc và suy nghĩ quẩn quanh, đưa bạn đi đến những sự khai sáng. Bạn cảm thấy bản thân mình nhẹ nhàng hơn, sự tự do bắt đầu nâng đỡ bạn. Bạn ý thức được mình, không còn bị dẫn dắt một cách vô minh. Hoàn cảnh không thay đổi, nhưng khác với trước kia, hoàn cảnh giờ không thể tác động đến bạn. Suy nghĩ và cảm xúc vẫn như thế, nhưng khác với trước kia, chúng không còn tác động đến quyết định của bạn. Bạn hiểu rằng cảm xúc và suy nghĩ không nói lên điều gì về con người mình cả.

Bắt đầu hiểu bản thân là bắt đầu khai mở cuộc sống.