Vì sao bạn không biết “Tôi là ai?” Làm sao để định danh được chính mình?

Không ít người trong số chúng ta vẫn loay hoay với việc tìm ra bản thân mình là ai. “Tôi là ai?” có lẽ là câu hỏi được lặp đi lặp lại nhiều nhất trong tâm trí. Làm sao để có thể tự trả lời được câu hỏi này?

Vì sao nhiều người không thể trả lời câu hỏi “Tôi là ai?” 

• Những định nghĩa mâu thuẫn của xã hội

Xã hội có quá nhiều định nghĩa gắn mác con người: là đàn ông, là phụ nữ, là con cái, là cha mẹ, là học sinh, là người trưởng thành, là con người, là kẻ có học… Mọi định nghĩa đều chỉ nhằm một mục đích là kiểm soát con người, kiểm soát bạn. Để đảm bảo bạn hành xử như ý muốn của một nhóm người điều khiển xã hội, họ truyền thông những định nghĩa do họ tự tạo ra. Để điều khiển bạn, những người xung quanh cố gắng nhồi nhét vào đầu bạn những định nghĩa mà họ muốn bạn tuân theo.

Điều đáng nói là những định nghĩa này đôi lúc lại mâu thuẫn với nhau, nó khiến bạn bối rối, và không biết làm như nào mới đúng. Ám ảnh về các đúng, về việc được công nhận bởi những người xung quanh, khiến bạn không biết phải làm gì cho đúng giữa một rừng định nghĩa mà xã hội gán cho mình.

• Những định nghĩa của xã hội mâu thuẫn với con người thật của bạn

Điều đáng sợ nhất là những định nghĩa của xã hội lại mâu thuẫn với “con người bạn”. Bạn cảm thấy có gì đó rất khác bên trong. Bạn cảm thấy bạn không như xã hội định nghĩa. Điều này không giúp ích gì mấy cho bạn, nó chỉ khiến bạn thêm hoang mang và không biết mình là ai. Rất khó để một ai đó có thể thoát ra những phán xét của xã hội, bạn cũng thế. Vì thế mà bạn sợ chính bản thân mình, sợ cái khác biệt của bản thân với cái mà xã hội muốn.

Giờ đây có 3 thứ mâu thuẫn lẫn nhau khiến bạn không thể quyết định được mình là ai: những định nghĩa của xã hội về bạn, những định nghĩa khác của xã hội và cái khác biệt nào đó bên trong bạn.

Tựu chung những điều này lại với nhau, bạn mãi gặp mâu thuẫn nội tâm. Dù làm gì, nghĩ gì, bạn vẫn luôn cảm thấy bản thân mình sai. Mong muốn được đúng, được công nhận, được yêu quý bởi tất cả là điều không thể, chính vì thế mà bạn không thể đi theo bất kỳ định nghĩa nào, kết quả là bạn không biết mình là ai.

Xem thêm: Mâu thuẫn nội tâm, nỗi đau lớn nhất cần được chữa lành

Vì sao câu trả lời “Tôi là ai?” lại quan trọng?

Thứ nhất, con người luôn khát khao định danh được chính mình. Việc định danh làm họ biết rõ bản thân mình, và có thể giới thiệu về mình đến mọi người xung quanh. Đứng giữa mọi người, họ biết mình là ai và mọi người là ai.

Thứ hai, việc không thể định danh khiến con người mơ hồ về chính mình. Sự mơ hồ, không chắc chắn là thứ khiến con người sợ hãi. Con người vốn không thích những thứ bất định. Họ thích những thứ không thay đổi. Sự bất định đi kèm với việc không thể kiểm soát. Nhưng con người lại là sinh vật vô cùng yêu thích sự kiểm soát. Con người luôn muốn kiểm soát mọi thứ, kể cả bản thân.

Thứ ba, những người có định danh về bản thân “Tôi là ai?” là người thường hay tự làm việc với chính mình. Họ là người độc lập, có tính trách nhiệm, không đổ lỗi, không là nạn nhân. Họ chủ động nắm bắt cuộc sống, tìm cách thích nghi sao cho phù hợp với định danh của mình. Họ biết mình cần gì, muốn gì, để phù hợp và hài hòa với chính mình. Cuộc sống có sự dễ dàng hơn, thoải mái hơn, ít vấn đề tâm lý hơn, ít mâu thuẫn nội tâm hơn, bình yên hơn.

Có nhất thiết phải biết “Tôi là ai?”

Không. Câu trả lời chắc chắn là không. Không có bất kỳ việc gì là nhất thiết phải có trong cuộc đời này, kể cả định danh về bản thân. Miễn là chúng ta hài lòng với việc không biết “Tôi là ai?” thì chúng ta vẫn sống trong bình yên và an lành. Chỉ có sự không hài lòng, chỉ trích và phán xét bản thân mới dẫn chúng ta đi đến bể khổ của cuộc đời.

Yếu tố quyết định cho câu trả lời “Tôi là ai?”

• Định danh của bạn không phải do người khác tạo ra

Bạn không nên được định nghĩa của bất kỳ ai. Bạn không là họ, không thuộc về họ. Việc chạy theo những định nghĩa do người khác đặt ra không tạo ra định danh của bạn. Bạn đang không trở thành chính mình, mà đang trở thành thứ người khác muốn. Mấu chốt vấn đề là bạn không cần được họ công nhận. Tất cả con người đều nên sống vì chính mình, và tự công nhận chính mình, thay vì chạy theo cuộc đời của người khác và chờ họ công nhận mình.

Mỗi một người xung quanh bạn, mỗi một tài khoản mạng xã hội sẽ có những cách định nghĩa riêng về con người. Nhìn chung, tất cả các ý kiến đều sẽ mâu thuẫn nhau. Nỗ lực làm được tất cả là điều không thể. Và chúng ta sinh ra là để sống cuộc đời mình muốn, chứ không phải để sống cuộc đời người khác muốn. Nếu sinh ra để sống cuộc đời người khác muốn thì sinh ra để làm gì? Việc được sinh ra há chả phải là bất hạnh hay sao?

Không ai có quyền định nghĩa bạn. Không một ai cả, kể cả cha mẹ, vợ/chồng và con cái của bạn.

• Dù câu trả lời “Tôi là ai?” của bạn như thế nào, thì bạn vẫn đúng

Bạn sống và có trách nhiệm với sự sống của mình. Bạn không nhất thiết phải hào phóng để được yêu thích, bạn có thể kẹt xỉ và hà tiện. Bạn cũng không cần phải luôn sẵn lòng giúp đỡ mọi người theo tiêu chuẩn xã hội chung. Bạn hoàn toàn có thể ưu tiên bản thân mình hơn trước, nghỉ ngơi và không giúp đỡ ai. Bạn có thể hoạt bát hoặc không. Bạn không thích nói chuyện thì không nói chuyện. Bạn nhút nhát cũng được, bạn dè dặt vẫn ổn. Không có gì để tự phê phán cả. Bạn sống 2 mặt, 3 mặt vẫn được. Bạn hòa đồng với người này, nhưng lại không thân thiện với người kia.

Bất kể định danh của bạn là gì, bạn vẫn đúng. Bạn là người nhiệt huyết và tràn đầy tham vọng. Bạn cũng có thể là người thích cuộc sống bình yên, không bon chen. Bạn có thể khi năng nổ, khi lười biếng. Bạn có thể hiền lành hoặc không. Nếu bạn cảm thấy mình hung dữ, bạn vẫn đúng mà thôi. Bạn bất tuân, ngang tàn hoặc nghe lời. Bạn không bao giờ để bản thân bị chèn ép, không bao giờ cúi đầu. Bạn cũng có thể là người dĩ hòa vi quý. Bạn thích nhường nhịn, và cống hiến. Bạn có những sở thích cố định, hoặc có những sở thích thay đổi theo gian, hoặc chẳng có sở thích, đam mê gì cả.

Bạn sẽ chỉ cảm thấy định danh của mình là sai khi bạn cố gắng trở thành một ai đó khác, không phải là chính mình.

Xem thêm: Sống là chính mình

• Tự do – yếu tố then chốt để giúp bạn định nghĩa được chính mình

Bản chất sâu thẳm nhất của con người là tự do. Mọi định nghĩa tôi là ai đều phải xoay quanh 2 hai chữ tự do. Miễn là bạn cảm thấy tự do thì định nghĩa đó về bạn là đúng.

Cuối cùng, mọi định nghĩa sẽ đều sai nếu bạn không cảm thấy bản thân tự do trong định nghĩa ấy. Bạn phải cảm thấy bản thân hoàn toàn tự do trong những định nghĩa về chính mình. Bạn không cảm thấy mâu thuẫn nội tâm, chống đối với chính mình. Bên trong bạn là mặt hồ yên ả, thay vì những con sóng dồn dập và dữ dội. Khi nói về mình bạn không cảm thấy khó chịu, sai sai. Bạn cảm nhận được sự dễ chịu vô cùng. Bạn không thấy định nghĩa ấy đang ràng buộc mình, hạn chế mình, gây khó dễ cho mình. Thứ bạn cảm thấy là sự tự do triệt để.

Bạn là chính mình một cách tự do hoàn toàn. Bạn bung lụa, tỏa sáng theo cách riêng của mình. Bạn che giấu mình một cách an toàn như bạn mong muốn. Bạn có thế giới của riêng mình. Bạn sống tự do và hòa bình trong thế giới ấy. Không có xung đột nào trong thế giới ấy cả. Không có mâu thuẫn nội tâm. Không có phán xét bản thân. Không có cố gắng trở thành ai đó khác. Không có hành hạ và ép buộc bản thân.

Câu trả lời “Tôi là ai?” sẽ thay đổi theo năm tháng

• Định danh của một người luôn thay đổi

Sự cố định là thứ con người yêu thích. Nhưng chẳng có gì là bất biến cả. Mọi thứ đều thay đổi theo năm tháng. Em bé lớn lên, người lớn già đi, cái chết sẽ đến, sự sống lại tái sinh.

Định danh một người cũng sẽ thay đổi theo thời gian, bởi những trải nghiệm. Con người không thể chỉ trong một vài trải nghiệm, một vài ngày mà biết được chính xác mình là ai. Những trải nghiệm của cuộc sống sẽ làm khơi mở những gì tiềm tàng ẩn giấu bên trong con người. Từ đó họ có thêm những cái nhìn về chính mình. Những sự kiện của cuộc sống đưa tâm trí con người đi từ nơi này đến nơi khác. Họ ngày càng khám phá ra những mới lạ của thế giới bên trong, ngày càng nhìn thấy rõ hơn chiều sâu bên trong mình.

• Khai mở con người bạn

Nhiều suy nghĩ cá nhân sẽ thay đổi theo năm tháng bởi sự khai mở của tâm trí. Câu nói “thời gian sẽ chữa lành mọi vết thương” hoàn toàn đúng trong trường hợp này. Những trải nghiệm theo năm tháng làm con người khám phá ra bản thân mình. Sự khám phá mới này khiến họ hiểu được rõ hơn về chính mình, và từ đó những vết thương cũng được tự chữa lành. Mọi vết thương lòng đều được chữa lành bằng sự khơi mở của tâm trí. Không có vết thương nào được chữa lành bởi một ai đó ngoài kia. Nó chỉ có thể được chữa lành bởi chính những thay đổi trong tâm trí của người đó.

Quay trở lại với định nghĩa “Tôi là ai?”, sự khai mở tâm trí đưa con người đến sự hiểu biết nhiều hơn về chính mình, vì thế mà định nghĩa “Tôi là ai?” thay đổi. Nó mở rộng hơn, bao quát hơn, chính xác hơn, sâu sắc hơn. Nó dẫn đến một cuộc sống mới, bởi bạn đã là một con người mới.

Đừng hoảng loạn khi bạn cảm thấy bản thân khác đi so với ban đầu. Thay vào đó, hãy chào đón sự mới mẻ này và tiếp tục khám phá chính mình.

Kết

Không ai sinh ra đã biết mình là ai. Mỗi một cá thể chứa đựng một vũ trụ bên trong. Giống như nhân loại luôn khám phá vũ trụ này trong suốt hàng nghìn năm qua, bạn cũng cần thời gian để khám phá vũ trụ bên trong mình. Bạn sẽ dần khám phá ra chính mình là ai. Hành trình khám phá và khai mở bản thân là một hành trình thú vị. Nó chắc chắn sẽ đưa bạn đi đến những điều tuyệt diệu, những bất ngờ, và cả sự thỏa mãn. Vì thế hãy cứ thoải mái với câu hỏi “Tôi là ai?” Bạn không cần phải vội vàng ép buộc mình phải biết mình là ai, không cần phải phán xét bản thân khi không hiểu rõ chính mình.